Wat te doen bij een verstuikte enkel?

Een verstuikte enkel is een van de meest voorkomende sportblessures. Maar we zien in de praktijk dat er eigenlijk maar weinig mensen zijn, die weten wat te doen bij een verstuikte enkel? Koelen of warmen? Wel of niet masseren? We doen hier uit de doeken hoe je een verstuikte enkel het beste kunt behandelen. Je leert ook meer over het behandelen van sportblessures in onze opleiding sportmassage. Daarin besteden we speciaal aandacht aan ‘Eerste Hulp bij Sport Ongevallen’ (EHBSO).

Wat is een enkelverstuiking?

We spreken van een enkelverstuiking wanneer iemand zijn voet omslaat, waardoor de gewrichtsbanden van het enkelgewricht uitrekken en in sommige gevallen zelfs kunnen scheuren. Meestal slaat de voet naar binnen toe en zakt men door de enkel in buitenwaartse richting. Dit heet ook wel een inversietrauma. Maar het komt ook weleens voor, dat de enkel juist naar binnen omslaat, dan spreken we van een eversietrauma. Doorgaans zijn bij een enkelverstuiking de voorste gewrichtsbanden aan de buitenkant van de enkel aangedaan. Hier bevinden zich drie gewrichtsbanden:

• Een gewrichtsband die naar voren loopt
• Een gewrichtsband die naar beneden loopt
• Een gewrichtsband die naar achteren loopt

Bij een lichte enkelverstuiking is alleen de eerste gewrichtsband uitgerekt of gescheurd. Bij ernstigere enkelverstuikingen, kunnen ook de andere twee gekwetst zijn.

Symptomen verstuikte enkel

De volgende symptomen kunnen duiden op een verstuikte enkel:

• Abrupte felle pijn in de enkel
• Plotse zwelling van de enkel
• Blauwe verkleuring rondom de enkel
• Minder goed kunnen strekken of buigen van de enkel

Wanneer de enkel direct begint te zwellen, dan duidt dit op een bloeding en dus op een ernstigere verstuiking en mogelijk een scheur in de gewrichtsbanden of mogelijk zelfs op een breuk. Een zwelling die geleidelijk ontstaat, duidt op een vochtophoping.

Ga altijd uit van het RICE-principe

Een belangrijke grondregel bij een verstuikte enkel is het RICE-principe. Dit is een afkorting voor:

• R: Rest (Rust)
• I: Ice (IJs)
• C: Compression (Kompressie)
• E: Elevation (Omhoog leggen)

Bij het koelen van de blessure is het belangrijk dat je het ijs niet direct op de huid legt. Je kunt bijvoorbeeld een dunne doek eromheen wikkelen en daar het ijs tegenaan houden. Er bestaan ook speciale koelzakjes voor het behandelen van dergelijke blessures. Koel het letsel maximaal 20 minuten en laat het dan rusten. Bij veel pijn en zwelling kun je later opnieuw koelen, maar steeds niet langer dan 20 minuten. Het is belangrijk om de enkel zo min mogelijk te bewegen.

Wel of niet masseren bij een verstuikte enkel?

Acute fase

Een acute blessure mag je niet masseren. Je zou daardoor de gekwetste gewrichtsbanden nog meer kunnen beschadigen en de zwelling bevorderen. Houd als richtlijn aan dat je gedurende de eerste 24 tot 72 uur, afhankelijk van de ernst van het letsel, niet masseert. Wat wel kan, is je handen op de pijnlijke enkel leggen voor of na het koelen met ijs. Het is belangrijk dat je hierbij geen druk op de enkel uitoefent en de enkel niet roteert (draait). Je handen op de pijnlijke enkel leggen, kan de betreffende persoon kalmeren, waardoor de pijn afneemt (placebo-effect). Wist je trouwens dat je ook met de juiste voeding het herstel van sportblessures effectief kunt bevorderen? Je leert er alles over in onze Thuisstudie Sportvoeding!

Herstelfase

In de herstelfase, na zo’n 72 uur na het oplopen van de blessure, kan er massage gegeven worden. Denk hierbij voornamelijk aan een manuele lymfedrainage behandeling met zachte, milde massagetechnieken afgestemd op de mate van zwelling van de enkel. Met deze massagetechnieken kun je de afvoer van opgehoopt vocht rond de enkel bevorderen. Vervolgens kun je gaan kijken naar hoe de gewrichtsbanden eraan toe zijn.

Je gaat de gewrichtsbanden alleen behandelen als je een ervaren massagetherapeut bent, die weet wat hij/zij doet. Wanneer de enkel aan het herstellen is kunnen er massages worden gegeven om de rek van het littekenweefsel te bevorderen om verklevingen te voorkomen. Dit kan onprettig aanvoelen, maar het mag nooit pijn doen. Bij pijn dien je de massage meteen te staken. Zou je graag een gediplomeerde sportmasseur willen worden? Schrijf je dan hier in voor onze Opleiding Sportmasseur.